|
|
<P><FONT size=3>古代汉语中分为平、上、去、入四声,而现代汉语则由阴平、阳平、上声、去声构成,因此从古代到现代语音变化可概括为八个字:平分阴阳,入派三声(入声合入到平、上、去三声中)。即我们现在说的普通话里已经没有入声(但是有些方言里还保留有部分入声)。古人作诗讲究平仄,如果以现代汉语来看,阴平、阳平属于平声,上声、去声属于仄声,现在普通话里不存在的入声也属于仄声。这样就会出现一个问题,即现代汉语中的阴平、阳平中的一些字,虽然在今天看属于平声,但是如果它们是由古代汉语中的入声转化来的,那么在古代就应该归入仄声,而非平声。</FONT></P>
, g/ t3 w1 K2 d L* A<P><FONT size=3>下面的表列出了一些常用字,它们今读阴平、阳平,但在中古时期却是入声字。同时需要补充的是,鼻音韵尾(<FONT face="Times New Roman">n</FONT>、<FONT face="Times New Roman">ng</FONT>)的平声字在这里查不到,就是说不必再从表中查找,可直接认为是平声。</FONT></P>
- j# f7 M0 p0 P<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman"></FONT></FONT>
9 ~! p! y) ^0 ?( a% u- c+ v% m7 T<P># i9 o" Y( o2 L. q/ n
<P><FONT size=3> B:八捌,拔跋魃,白,薄雹,逼,荸,瘪鳖憋蹩,别,亳孛勃渤脖钹舶伯铂魄(落魄)柏(柏林)泊箔博搏踣拨剥;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>) O2 l7 \! h2 D0 O
<P><FONT size=3> C:擦,插锸,察,拆,吃,出,戳,撮;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>& K, B' j% Y0 e% A; M4 N
<P><FONT size=3> D:答搭,达鞑耷褡妲怛靼,纛,得德,滴,迪的籴镝嫡狄逖荻涤敌笛,跌,谍蝶牒喋蹀碟迭叠垤,督,毒笃独髑读犊黩渎椟,咄掇,度(揣度)铎夺;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>. R t8 N+ t+ p0 o, g% Y
<P><FONT size=3> E:额;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
5 e% n9 T9 o8 ?: j% H<P><FONT size=3> F:发,罚乏伐筏阀,佛,缚(缚药),服伏袱弗拂福幅蝠;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
& m' S2 ^" z$ g( m1 q6 _& i<P><FONT size=3> G:割胳格咯骼阁搁疙鸽革鬲隔<FONT face="Times New Roman">[</FONT>木鬲<FONT face="Times New Roman">]</FONT>膈嗝,刮聒,郭,国蝈虢;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>- _+ j9 M" e4 m& J
<P><FONT size=3> H:哈,蛤(蛤蟆),喝,合盒盍曷涸翮核劾鹘纥,黑嘿,忽惚,滑猾,豁,活;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
& q% L( T5 O/ g5 j2 a! C* M<P><FONT size=3> J:疾迹积激击唧缉绩,及汲极级圾急蒺嫉辑集给藉籍脊鲫棘即姞殛亟戢,夹浃,铗颊,截桀杰竭碣揭捷睫婕洁颉结拮鲒接节疖劫孑,掬鞠,菊桔局跼,绝掘崛倔撅厥橛镢蹶蕨獗决诀抉角(角色)桷觉谲爵噱攫;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>+ g9 Q% P6 O: {* R$ b
<P><FONT size=3> K:嗑瞌颏壳咳,哭窟;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P> L6 v6 N% x( u' F/ ]0 c
<P><FONT size=3> L:拉邋;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>* V& {% L$ v; R2 U i
<P><FONT size=3> P:拍,劈,撇,泼,扑,仆璞瀑;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>9 R! A. ]4 w4 c4 z6 C5 D
<P><FONT size=3> Q:七染漆戚,掐,曲,缺阙;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
?" b8 H) d1 o0 p$ [<P><FONT size=3> S:塞,杀刹铩煞,勺芍杓,舌折,失湿虱,十拾石食蚀实什识,叔,孰熟塾赎淑秫,刷,说,俗,缩;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>8 ?3 e3 Z% w" q& c
<P><FONT size=3> T:踏(踏实)塌遢,踢剔,贴帖,突凸秃,托脱;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
( K( n0 P3 K" T& T* b/ p) f" }<P><FONT size=3> W:挖,屋;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>1 G& b$ y8 D/ u' E( U% l# K
<P><FONT size=3> X:膝昔惜吸息熄媳析淅晰悉锡夕汐,习席袭隰檄,侠狭峡匣狎辖瞎黠,挟叶(叶韵)胁协歇蝎,薛,学穴削;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
& C F6 k1 w- T* f! Q<P><FONT size=3> Y:鸭押,一壹揖,约曰;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
$ i! ~% O2 J, x! `<P><FONT size=3> Z:杂匝鉔,凿,则责帻箦泽择,贼,炸(油炸)铡闸轧(轧钢)扎札,摘,宅翟,着(着急),蛰螫折哲蜇摺辄辙,只(一只)织汁,直值植殖侄执职踯,粥,轴妯,逐烛竹筑竺,卓桌捉拙,琢啄灼酌茁浊斫濯</FONT></P>
- G: ?, F' i3 u3 ?/ H<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">
1 E, {8 i0 M3 {' }; {4 i& v<P></FONT></FONT>! S% i8 r: L7 O, m6 f @% o
<P>" H8 [3 l. r0 p+ v3 ~' B
<P><FONT size=3>以上引自</FONT></P>" {" K* ?4 U: ]8 o0 c1 m
<P><a href="http://www.zhgc.com/ylzs/D05%BB%EC%C8%EB%C6%D5%CD%A8%BB%B0%C6%BD%C9%F9%D6%D0%B5%C4%C8%EB%C9%F9%D7%D6%B1%ED.htm" target="_blank" ><FONT face="Times New Roman" size=3>http://www.zhgc.com/ylzs/D05%BB%EC%C8%EB%C6%D5%CD%A8%BB%B0%C6%BD%C9%F9%D6%D0%B5%C4%C8%EB%C9%F9%D7%D6%B1%ED.htm</FONT></A></P>
$ R4 }' W- k' @<P><FONT size=3>是介绍楹联知识的网页,其中部分摘自余德泉的《对联通》一书。我手头有王力主编的《古代汉语》的附录中的《中古常用入声字今读阴平、阳平字表》,可惜本人不会五笔,打这些字出来恐怕难度太大,只好大致引用了一下,以后会对以上的引用做修改补充。</FONT></P> x2 N: Q! ~/ J
<P><FONT size=3>下面以诗为例略加解释。</FONT></P>. w8 l5 b$ |$ g" H: G* l
<P><FONT size=3>上联<FONT face="Times New Roman"> 1 </FONT>白日依山尽,<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> |</FONT></FONT></P>
. U4 s' D' n9 T7 L<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman"> 2 </FONT>黄河入海流。―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-</FONT></P>
/ ?# k4 M& M4 ^: M6 ]<P><FONT size=3>下联<FONT face="Times New Roman"> 3 </FONT>欲穷千里目,<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> | |</FONT></FONT></P>/ _1 x+ N3 G) J6 y+ k7 Y
<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman"> 4 </FONT>更上一层楼。<FONT face="Times New Roman"> | | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-</FONT></P>
4 y0 z. l5 f* K6 {4 `5 a: K1 r<P><FONT size=3>我们先根据上表标出这首诗的平仄。对于第一句来说,“白”字读阳平,因此需要我们的特殊注意,上表中有出现,说明在古代“白”读入声,此处应标仄声。“依”、“山”读阴平,但是上表中没有出现,因此仍然标平声。“日”和“尽”不属于阴平、阳平,因此不必查表,直接标仄声就可以了。其实对于以鼻音做韵尾的“山”来说,也不必查表,可直接认为是平声。其余三句同理。</FONT></P>
% F. C# b( |* c7 d/ P2 g<P><FONT size=3>下面是我所要讲的<FONT color=#e61a1a>重点</FONT>之处了,第一点提到的平仄,指每句的第二、四两字,其余字则没有这些限制。第三点请看括号中说明。此处还是主要以这首五言诗为例,对于七言诗来说,以下几点就是指每句的二、四、六三字而言了。</FONT></P>
/ U3 o n1 a5 x& @0 Y<P><FONT size=3><FONT color=#e61a1a>第一</FONT>、从每句中来看,平仄是相间的;从每联中看,平仄是相反的,上联后句与下联前句平仄相同。前者就是说“日”与“山”,“河”与“海”,“穷”与“里”,“上”与“层”,平仄要交错,不能相同。后者是说上联中前句“日”和“山”与后句“河”和“海”平仄正好相反,下联也是如此,而上联后句(诗的第二句)中的“河”和“海”与下联前句(诗的第三句)中的“穷”和“里”平仄则相同。</FONT></P>( I E; Y9 ?- m1 c0 x0 E
<P><FONT size=3><FONT color=#f70909>第二</FONT>、每句句末不能出现连续的三个平声。这一点也可说成五言仄起平收句、七言平起平收句倒数第三字非仄不可。如</FONT></P>
4 d7 o. r0 l. n+ o" w3 [8 j& g7 f<P><FONT size=3>更上一层楼<FONT face="Times New Roman"> | | | </FONT> -<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>/ {# c; `1 h, x! v% M
<P><FONT size=3>更上三层楼<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>― ― ― 错误</FONT></P> ~+ f; P' ~* f* C% v
<P><FONT size=3>轻舟已过万重山<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>
( ~3 \; N# J4 i1 z* u" Q<P><FONT size=3>轻舟已过千重山<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>错误</FONT></P>/ T ~- C# T& P5 R
<P><FONT size=3><FONT color=#ee1111>第三</FONT>、五言诗中的平起平收句(第二字为平,末字为平),七言诗中的仄起平收句(第二字为仄,末字为平)中第一、三或第一、三、五字中必须有一个平声,否则就是“孤平”。如</FONT></P>- |$ L/ r. N* H* b
<P><FONT size=3>黄河入海流<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>; D+ t; X: l( b, `0 x# S
<P><FONT size=3>大河入海流<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>错误</FONT></P>. P) Q1 c1 |% n! K2 v
<P><FONT size=3>千里江陵一日还<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>- w6 Q! T( m# K
<P><FONT size=3>万里江陵一日还<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>
* j" D) E. z( p5 W0 R) H<P><FONT size=3>万里武昌一日还<FONT face="Times New Roman"> | | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>错误</FONT></P>
& q" w! z6 r+ L( k; k<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">
: T5 `7 ?1 D# k( U/ J<P></FONT></FONT>
! f; ^* k! D# C<P>
, k* G! b" u- b' ?' Y) F<P><FONT size=3>————————————————————————</FONT></P>
' z5 U5 B* l/ @' T; N<P>
% m9 g- z5 p3 ?; h<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>& D" _( d2 v5 X* l$ w+ b6 e5 s
2 s. p4 z, S. W" Q
1 |$ Y) P! { c8 c- U% J; d
* r4 ?$ v) ?* h, P<P><FONT size=3></FONT>/ M ], w; C" C, H2 e
<P>
, j* r+ D& L" V$ L& L C<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
% B' K5 h; F% I<P><FONT size=3>下面再补充新的内容:</FONT></P>
3 ]2 ?; y9 j$ n& d<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">1</FONT>、古代有的字有多个读音,如“探”既可读成现在的去声,也可读成阴平;“玩”可读成阳平和去声;“看”可读成去声和阴平。</FONT></P>6 Q* L+ X) Q0 S% L& ~( I; B* Z
<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">2</FONT>、现代轻声之类古读本调,如“着”、“了”、“过”。</FONT></P>. e& V1 ]4 B: w5 F( a0 C; Y; s
<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">3</FONT>、变调之类按本调处理,如“野火烧不尽”中“不”应读成去声而不是按变调读成阳平。</FONT></P>
8 \3 A& c: k! x/ [<P>
2 @1 T f1 n. x) p<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>5 s2 y. j3 Y3 Z" b3 c
<P>
/ [1 P3 @3 s) Z<P>- s! s# E8 P, Q4 ?* D, i
<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>% b- T6 e4 M+ j! ?
<P> b& X' J& s) _& \$ k4 ?/ D, ?
<P><FONT size=3>下面介绍一种特殊的规则——<FONT color=#f70909>变格</FONT>(也叫<FONT color=#f70909>拗-救</FONT>)</FONT></P>7 v) Z+ u! `4 {1 p" y8 M
<P>
- i& `" e* K5 q& C: a1 d<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>- L5 G3 S$ M! l1 b$ N' \8 c
<P>/ U8 O' G. P3 }
<P><FONT size=3><FONT color=#f70909>第一</FONT>、句中的拗救。</FONT></P>+ D0 G. Y6 E' F' ~8 S, x7 B
<P>
3 _; v: S* l* ?<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
; M% i0 H) [6 B3 S8 K" C6 a<P>4 X! \5 A4 j/ k" u) }% }0 t: J$ F
<P><FONT size=3>无为在歧路,儿女共沾巾。</FONT></P>: q- t- R. A2 Q# T4 N6 S9 _ S$ l/ v
<P><FONT size=3>――<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> |</FONT></FONT></P>
# b$ B+ |# P: C<P><FONT size=3>“无为在歧路”中平仄不符合前面介绍的规则,但是属于一种常见的变格,即用第三个字的仄声补救第四个字的平声(差不多相当于这样一看就把“歧”当成仄声了)</FONT></P>
: ?' T: K8 D7 P/ i<P><FONT size=3>同样的还有</FONT></P>) m& U5 k5 F' d
<P><FONT size=3>回看射雕处,千里暮云平。</FONT></P>
) M6 C0 |, ~+ j- N' f1 g4 x" p<P><FONT size=3>其中需要注意的是“看”要读成阴平而不是去声。(不懂的罚看前面的内容)</FONT></P>; \! U7 f) U* b& ?9 Y
<P>
) ?$ |, K$ F" {3 p<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
/ n7 U: x2 ~6 E. u; Q<P>
: _ ~: S6 P4 N# \$ N5 R4 G% J<P><FONT size=3>千载琵琶作胡语,分明怨恨曲中论。</FONT></P>' M1 W4 ~- m; e2 o S _ e; Y, V
<P><FONT size=3>―<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>――<FONT face="Times New Roman">| </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> |</FONT></FONT></P>
( J- ?. S1 j4 U* z1 p0 H6 R<P><FONT size=3>“千载琵琶作胡语”中第二、四、六三字也不符合规则,但也是常用变格,这回用第五个字“作”(仄声)来补救。</FONT></P>
2 `' S' K" m Z e<P>7 m% e# H( d) ?7 {& o' T
<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P> B. l o+ d$ j( N
<P>
' P; k K- G, c3 z5 |: L. y. r+ m<P><FONT size=3><FONT color=#f70909>第二</FONT>、出句拗,对句救</FONT></P>1 X' Z( }8 R% _) ]3 {
<P>
* o$ H0 ~. Q9 K<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>& E' p' Q/ z! ]- Z! o
<P>
" H! T4 ?( }& e- v6 n<P><FONT size=3>野火烧不尽,春风吹又生。</FONT></P>- _; ~ W* P' O! |. h
<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">| |</FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>―――<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>-</FONT></P>: v" z) g" ?% O1 U& i* [! i
<P><FONT size=3>第一句第四字“不”用下一句第三字“吹”补救。</FONT></P>8 _7 {! w) F) i
<P><FONT size=3>一身报国有万死,双鬓向人无再青。</FONT></P>. @; g: l n5 r6 P
<P><FONT size=3>―<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>―<FONT face="Times New Roman">| | | | </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> | |</FONT>――<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>―</FONT></P>
; \, Y1 I U3 \9 Z" ]' V6 n<P><FONT size=3>第一句第六字“万”用下一句第五字“无”补救。</FONT></P>
! p" `$ E' W' c, Y4 I6 x+ }1 s<P><FONT size=3></FONT></P># [" |0 o+ `1 ~" b$ a
<P><FONT size=3></FONT></P>
$ l; k4 n. { P) f: X: p7 Q4 r<P><FONT size=3>变格因为唐代许多诗人都用,因此就成了正确用法了,而且这样用还会显得专业^_^</FONT>
: ^- ~# y! F7 z+ O t<P>
8 E- ^- C: A7 K$ z<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>- W! Z8 N' T& e. q2 M( r- P
3 ]. B, M2 h v8 p6 a
3 F6 _ I. P. g& {9 ?[此贴子已经被作者于2006-5-16 23:17:14编辑过] + K6 ~9 }& n3 w# w" z g" w' m
|
|